Złożenie przez podatnika „czynnego żalu” czyli w zasadzie doniesienie na samego siebie do urzędu skarbowego z powodu popełnienia przestępstwa lub wykroczenia skarbowego umożliwia odstąpienie organu podatkowego od ukarania podatnika [2]. Została uregulowana w art. 16 Kodeksu karnego skarbowego [1].
Kiedy podatnik może złożyć „czynny żal” ?
Obywatel może skorzystać z instytucji czynnego żalu w przypadku gdy organ podatkowy nie posiada wiedzy o przestępstwie lub wykroczeniu skarbowym popełnionym przez podatnika.
Tak będzie m.in. wtedy, gdy podatnik :
- „ nie złożył zeznania podatkowego w terminie
- nierzetelnie prowadził księgi rachunkowe
- nierzetelnie wystawiał faktury
- nie zapłacił lub zapłacił nieodpowiedni podatek dochodowy (PIT lub CIT) lub podatek VAT
- bezprawnie stosował obniżone stawki VAT
- bezprawnie stosował zwolnienie VAT
- zataił przed organem podatkowym prawdziwe rozmiary prowadzonej działalności gospodarczej
- wyłudził zwrot należności celnej
- wyłudził pozwolenie celne” [3] .
Podczas składanego czynnego żalu należy załączyć wszystkie dokumenty które zostały zatajone, lub będą potrzebne do decyzji odpowiednich organów.
Czynny żal podatnik może złożyć elektronicznie
W 2020 roku zmieniły się zasady składania «czynnego żalu». Z art. 26 Tarczy antykryzysowej 1.0 [4] do K.k.s. został dodany art. 16 par. 4 zgodnie z którym zawiadomienie wnosi się na piśmie utrwalonym w postaci papierowej lub elektronicznej albo ustnie do protokołu. Pisma utrwalone w postaci elektronicznej opatruje się kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym i wnosi za pomocą środków komunikacji elektronicznej, w tym przez portal podatkowy o którym mowa w Ordynacji podatkowej [5].
W świetle art. 3 pkt 14) Ordynacji podatkowej portal podatkowy jest to „(…) system teleinformatyczny administracji skarbowej służący do kontaktu organów podatkowych z podatnikami, płatnikami i inkasentami, (…) w szczególności do wnoszenia podań, składania deklaracji oraz doręczania pism organów podatkowych za pomocą środków komunikacji elektronicznej”.
Serwis podatkowy zaleca składanie «czynnego żalu» „(…) na skrzynkę e- PUAP właściwego urzędu skarbowego, korzystając z wzoru pisma ogólnego, lub przez podatki.gov.pl”. Póki co z e- PUAP można korzystać „(…) do czasu uruchomienia funkcjonalności na podatki.gov.pl” [6].
Podstawa prawna określająca „czynny żal”:
Art. 16 par. 1- 2 , par. 4 Kodeksu karnego skarbowego (t.j. Dz.U. 2020.19)
Objaśnienie:
- Kodeks karny skarbowy: Ustawa z dnia 10 września 1999 r. Kodeks karny skarbowy (t.j. Dz.U. 2020.19 )
- Instytucję tzw. «czynnego żalu» reguluje art. 16 par. 1 Kodeksu karnego skarbowego zgodnie z którym nie podlega karze za przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe sprawca, który po popełnieniu czynu zabronionego zawiadomił o tym organ powołany do ścigania, ujawniając istotne okoliczności tego czynu, w szczególności osoby współdziałające w jego popełnieniu.
- Biznes.gov.pl: https://www.biznes.gov.pl/pl/firma/podatki-i-ksiegowosc/chce-rozliczac-pit/proc_73-czynny-zal (dostęp w dniu 26 listopada 2020 r.)
- Tarcza antykryzysowa 1.0 : Ustawa z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2020.568)
- Ordynacja podatkowa: Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. 2020. 1325)
- Portal podatkowy: https://www.podatki.gov.pl/uslugi-online/#czynny-zal (dostęp w dniu 26 listopada 2020 r.)